1. Câu chuyện vui:
Theo truyền thuyết cây cà phê được tìm thấy tại cao nguyên Ethiopia vào khoảng năm 850, bởi một người chăn dê tên là Kaldi. Cây cà phê có nguồn gốc từ những khu rừng cổ xưa, nơi người dân bản địa phát hiện ra hạt có mùi thơm lúc rừng bị hỏa hoạn, về sau họ dùng hạt cà phê bị cháy ấy để nấu nước uống.
Tại một ngôi làng tên là Caffa, khi người da trắng đặt chân tới đây, ban đầu người ta pha cà phê với đường, tưởng rằng đó là cách chế biến tuyệt hảo nhất. Nhưng đã có sự cố bất ngờ xảy ra :
Một buổi sáng, có một viên sĩ quan da trắng người Pháp đến quán cà phê trễ hơn thường lệ, khi đó quán đã chật ních. Chủ quán, người bản xứ, đon đả mời khách vào, sau đó vội vã vào trong pha cho vị khách này một ly cà phê. Khi nhâm nhi, viên sĩ quan cảm thấy cà phê hôm nay hình như ngon hơn mọi hôm. Ngờ ngợ có gì khác, viên sĩ quan mới nhấm nháp từng ngụm cà phê và phát hiện ra một điều kỳ lạ. Ông ta gọi chủ quán ra chất vấn :
- Này chủ quán, hôm nay ông pha cho tôi loại cà phê đặc biệt hơn mọi hôm phải không ?
Chủ quán bối rối một lát, rồi cũng phải trả lời :
- Dạ thưa quan lớn, có lẽ ngài lầm rồi chăng ? Cũng chỉ là loại cà phê như mọi khi thôi !
Viên sĩ quan chau mày, khẳng định :
- Không thể nào lầm được, hương vị cà phê hôm nay khác hẳn mọi hôm đấy !
Muốn chứng minh sự thành thật của mình, chủ quán chạy vào ôm hộp cà phê ra cho viên sĩ quan đó xem. Viên sĩ quan mở hộp bốc một ít bột cà phê lên tay xoa, hít ngửi mong khám phá ra một điều gì đó mới lạ, nhưng chẳng thấy có gì khác cả.
Ông ta đứng dậy tiến vào trong quầy hàng quan sát. Bất đắc dĩ, chủ quán phải lẽo đẽo đi theo sau. Viên sĩ quan cầm từng dụng cụ pha cà phê lên xem kỹ, chợt phát hiện một chiếc corset của phụ nữ quăng trong góc. Ông ta nhăn mặt với tay cầm lấy, hất hàm hỏi chủ quán :
- Cái này của ai ?
Gã chủ quán tái mặt, lắp bắp đáp :
- Dạ thưa quan lớn, đó là của...của vợ con ạ !
Viên sĩ quan thấy một bên corset có bã cà phê, phía bên kia có những khoang màu nâu sẫm. Ông lên tiếng :
- Đây là dụng cụ pha cà phê cho tôi phải không ?
Biết không chối cãi được, gã chủ quán quỳ xuống lạy rồi thú nhận :
- Dạ, quan lớn tha lỗi cho con. Tại dụng cụ pha thiếu, con đành phải làm cách này để pha kịp phục vụ cho quan lớn đấy ạ !
- Có phải vợ ông đang thời kỳ cho con bú phải không ?
Gã chủ quán run lẩy bẩy thưa :
- Dạ thưa quan lớn, đúng như vậy ạ !
Viên sĩ quan nâng chiếc corset của bà chủ quán lên ngang mặt, ngắm thật kỹ và hít một hơi thật sâu. Bất ngờ, ông ta rút 50 Franc trong túi quần ra thưởng cho chủ quán, trước sự ngỡ ngàng của mọi người.
Không nói gì thêm, viên sĩ quan ra khỏi quán, bước lên xe miệng lẩm bẩm :
- Nếu cà phê mà pha thêm một ít sữa, cà phê sẽ có hương vị thật tuyệt vời !
Kể từ đó, CÀ PHÊ SỮA chính thức ra đời .
2. Các lợi ích khoa học của cà phê :
Cà phê không chỉ là một thức uống phổ biến trên toàn thế giới, mà còn được ví như "liều thuốc sức khỏe tự nhiên", khi ngày càng có nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh các lợi ích vượt trội của nó.Tiến sĩ Donald D. Hensrud, biên tập viên y khoa của "The Mayo Clicnic Diet" cho biết, nhiều người nghĩ cà phê có hại nhưng thực tế không phải vậy. TS Hensrud còn nhấn mạnh cà phê có một số lợi ích đáng kể cho sức khỏe như giảm nguy cơ mắc một số bệnh mãn tính và ung thư, thậm chí là trầm cảm. Cà phê được chứng minh có khả năng bảo vệ cơ thể chống lại ung thư gan và ung thư trực tràng.
Với phát hiện mới mẻ từ khoa học, người yêu cà phê hoàn toàn có thể yên tâm nhâm nhi tách cà phê của mình, khi nó mang lại những lợi ích lâu dài cho sức khỏe.
Một báo cáo mới công bố trên tạp chí "Ageing Reviews" đã tiếp tục khẳng định rằng, thói quen uống cà phê với lượng hợp lý, thường xuyên không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ, mà còn giảm nguy cơ mắc hàng loạt bệnh nguy hiểm liên quan đến tuổi tác.
Các nhà khoa học tại ĐH Coimbra, Bồ Đào Nha, sau khi phân tích hàng trăm dữ liệu nghiên cứu đã chỉ ra rằng, uống cà phê đều đặn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường tuýp 2, rối loạn thần kinh và thậm chí là ung thư, cải thiện sức khỏe tinh thần, giảm nguy cơ mắc chứng trầm cảm và mất trí nhớ, những vấn đề thường gặp ở người cao tuổi.
Theo Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, uống cà phê có tác dụng bảo vệ gan. Gan là một trong những cơ quan đảm nhiệm nhiều chức năng nhất trong cơ thể, do đó bảo vệ gan là việc hết sức cần thiết. Cà phê thúc đẩy chức năng bài tiết của gan và túi mật, giúp cơ thể loại bỏ chất thải và độc tố tốt hơn.
Theo một nghiên cứu các nhà khoa học Anh, những người uống cà phê thường xuyên, nguy cơ mắc bệnh gan mãn tính thấp hơn. Các nhà nghiên cứu phân tích và so sánh dữ liệu giữa 384.818 người uống cà phê và 109.767 người không uống cà phê, theo dõi sức khỏe gan của họ trong khoảng thời gian 11 năm. Kết quả những người uống cà phê có nguy cơ mắc bệnh gan mãn tính thấp hơn 21%, nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ thấp hơn 20%, nguy cơ tử vong vì bệnh gan mãn tính thấp hơn 49% so với những người không uống cà phê.
Một số nghiên cứu cho thấy, tiêu thụ cà phê có thể làm giảm nguy cơ ung thư tuyến giáp. Một phân tích tổng hợp năm 2020 từ 10 nghiên cứu với 379.825 người tham gia đã phát hiện rằng việc tiêu thụ cà phê ở mức vừa phải có liên quan đến việc làm giảm nguy cơ ung thư tuyến giáp. Mỗi cốc cà phê tiêu thụ thêm mỗi ngày có thể giảm 5% nguy cơ ung thư tuyến giáp ( theo Trung tâm Ung bướu, Bệnh viện ĐH Y Hà Nội, ý kiến của ThS.BSNT Nguyễn Xuân Hiền ).
ThS.BSNT Nguyễn Xuân Hiền còn cho biết thêm : Qua một nghiên cứu đoàn hệ trên hơn 30.000 tình nguyện viên theo dõi trong 5 năm. Kết quả cho thấy, uống dưới 2 cốc cà phê mỗi ngày có thể giảm nguy cơ suy giáp dưới lâm sàng, trong khi uống 2-4 cốc cà phê giúp giảm nồng độ TSH huyết thanh. Ngoài ra, cà phê không liên quan đến nguy cơ cường giáp hay suy giáp, cũng như không ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp.
Các nhà nghiên cứu tin rằng những tác dụng kỳ diệu của cà phê đến từ hàng trăm thành phần khác nhau, bao gồm các vi chất dinh dưỡng quan trọng như magie, kali, niacin, vitamin E, cũng như chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào, chống ung thư và chống viêm tiềm năng; trong đó nổi bật là caffeine, axit chlorogenic, polyphenol, trigonelline, cafestol và kahweol. Caffeine hỗ trợ bảo vệ tim mạch và giảm nguy cơ đột quỵ, đặc biệt ở những người uống cà phê thường xuyên với liều lượng hợp lý ( Theo Livestrona ). Theo phân tích được công bố trên tạp chí Cancer của Hiệp hội ung thư Hoa Kỳ, các nhà nghiên cứu công bố dữ liệu cho thấy những người uống cà phê nguy cơ mắc ung thư thấp hơn những người không uống.
Cà phê được cho là làm giảm nguy cơ mắc bệnh gut bằng cách làm giảm nồng độ axit uric thông qua một số cơ chế. Cà phê có thể làm giảm nồng độ axit uric bằng cách tăng tốc độ cơ thể bài tiết axit uric.
Trong một nghiên cứu của Nhật Bản, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng việc tiêu thụ cà phê có mối quan hệ nghịch đảo với nồng độ axit uric. Những người uống cà phê nhiều nhất ( khoảng 5 cốc mỗi ngày ) có nồng độ axit uric thấp nhất trong số những người tham gia nghiên cứu.
Trong điều trị bệnh gut, BS thường kê thuốc ức chế xanthine oxidase. Xanthin oxidase là một loại enzyme giúp cơ thể chuyển hóa purin, nên việc ức chế enzyme có thể giúp duy trì mức axit uric ở mức thấp. Caffeine được coi là methylxanthine, do đó, nó cũng cạnh tranh và có khả năng ngăn chặn hoạt động của xanthine oxidase.
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng việc thay đổi chế độ ăn uống của bạn có thể giúp kiểm soát các triệu chứng bệnh gut và giảm nguy cơ phát triển bệnh gut. Ăn một chế độ ăn ít purine sẽ làm giảm sản xuất axit uric, từ đó có thể làm giảm các cơn gút. Bổ sung thêm các loại trái cây như chuối, anh đào, táo... các loại hạt, là sự bổ sung tuyệt vời cho chế độ ăn uống khi bạn cần giảm axit uric. Chuối là một trong những loại trái cây tốt nhất để giảm axit uric trong máu. Chuối có hàm lượng purine thấp - một hợp chất tự nhiên phân hủy thành axit uric - khiến nó trở thành lựa chọn tốt nhất để điều trị axit uric cao. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nutrients. Theo Healthline, chuối là loại có hàm lượng purine rất thấp và hàm lượng chất xơ trong nó có thể loại bỏ axit uric khỏi cơ thể. Trong mỗi tuần ít nhất là một lần, nên có một bữa ăn sáng kết hợp giữa chuối và cà phê là loại thức uống, thì rất tốt cho cơ thể.
Ước tính có 175 triệu người Mỹ uống cà phê mỗi ngày, tức là gần 3 trong 4 người đi mua cà phê buổi sáng, uống cà phê đá để tỉnh táo vào buổi chiều, hoặc thưởng thức cà phê espresso với món tráng miệng và một quả chuối.
Axit chlorogenic, một hợp chất chống oxy hóa mạnh mẽ, đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa viêm nhiễm và giảm căng thẳng.
Nếu bạn đã bị bệnh gút, uống cà phê có thể giúp giảm nguy cơ bùng phát bệnh. Điều này là do cà phê có thể giúp làm giảm axit uric mà cơ thể bạn tạo ra, nó cũng có thể cải thiện quá trình bài tiết axit uric của cơ thể bạn.
Theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ ( FDA ), người lớn có sức khỏe tốt có thể dùng 400mg caffeine mỗi ngày, tương đương 4-5 tách cà phê đã pha, uống trong khoảng thời gian từ 7h đến 11h30 là tốt nhất ( vào thời điểm này mức cortisol, một loại hormone liên quan đến sự tỉnh táo đang giảm ). Caffeine kích thích não tiết ra dapamine, chất dẫn truyền thần kinh khiến con người cảm thấy hưng phấn.
3. Những điều cần lưu ý :
Hạt cà phê Arabica thường được dùng trong cà phê đen hoặc cà phê đặc sản, được biết đến với hương vị mịn, phức hợp và độ acid cao.
Ngược lại, hạt cà phê Robusta có vị đắng hơn. Hương vị đậm đà của chúng cũng phản ánh hàm lượng caffeine cao hơn, khiến chúng trở nên lý tưởng cho cà phê hòa tan và hỗn hợp espresso.
Về lợi ích sức khỏe, hàm lượng caffeine thấp hơn của hạt cà phê Arabica có thể nhẹ nhàng hơn với hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ ra rằng hạt cà phê Robusta có thể mang lại nhiều lợi ích đáng chú ý hơn về chức năng nhận thức mức lipid.
Một người không nên tiêu thụ quá 400mg caffeine mỗi ngày. Một tách hoặc gói cà phê thông thường có khoảng 70-100mg caffeine. Một người trưởng thành khỏe mạnh không nên uống hơn 4-5 tách mỗi ngày. Với phụ nữ mang thai, lượng caffeine khuyến nghị giảm xuống còn 200mg mỗi ngày để tránh nguy cơ ảnh hưởng đến thai nhi.
Không giống như tác dụng của rượu hoặc thuốc lá, người uống cà phê không gặp phải các triệu chứng nghiện hoặc có hại mà chủ yếu là cảm giác bị phụ thuộc, vì cà phê giúp tinh thần cảm thấy thoải mái và dễ chịu.
Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị, lượng cà phê lý tưởng mỗi ngày từ 2 đến 3 tách. Đây là mức tiêu thụ vừa đủ để cơ thể hấp thụ các dưỡng chất có lợi, hoàn toàn không có hại cho cơ thể, an toàn đối với hầu hết mọi người.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng, lợi ích dường như rõ rệt nhất khi uống cà phê thường xuyên hàng ngày, thêm một vài thìa sữa đặc vào ly cà phê của bạn có thể là một lợi ích bổ sung hơn uống với đường, vì trong vài thìa sữa đặc lượng đường vẫn ít hơn một thìa đường bạn bỏ vào ly cà phê đen để uống.
Theo nghiên cứu từ "American Psychological Association" ( APA ), caffeine có thể làm tăng nhịp tim và kích thích hệ thần kinh trung ương, dẫn đến cảm giác hồi hộp ở những người nhạy cảm.
Caffeine có thể tồn tại trong cơ thể tới 6 giờ, làm gián đoạn chu kỳ giấc ngủ tự nhiên. Theo "National Sleep Foundation", tiêu thụ cà phê sau 3 giờ chiều có thể gây khó ngủ trong đêm.
Uống cà phê đen có thể làm giảm hấp thụ canxi, gây loãng xương. Do đó, bạn nên tiêu thụ cà phê đen một cách hợp lý và bổ sung canxi đầy đủ để có sức khỏe tổng thể tốt nhất.
Tóm lại, mỗi người nên lắng nghe cơ thể mình và điều chỉnh thói quen uống cà phê sao cho phù hợp với sức khỏe cá nhân.
4. Lời nguyện :
Cảm tạ Chúa vì những cây trái làm nên thức uống Chúa đã ban cho nhân loại. Ước gì nhân loại nhận ra Nước Hằng Sống mà Thiên Chúa đã mặc khải qua Kinh Thánh : x Jn 7,37-38 v Jn 4,14. Xin cho hằng ngày chúng con biết múc lấy nguồn nước ấy, để trái tim chúng con không bao giờ khô cạn. Chúa Thánh Thần là cà phê trong Đức tin. Xin Ngài giữ lấy tâm hồn chúng con, cho chúng con men say tình Chúa, hương vị đậm đà của tình yêu bất tận muôn đời.
( Nguồn : Internet ).
JB.SĨ TRỌNG Tổng hợp và Biên soạn.
